Donderdag 15 oktober staat in de Tweede kamer het debat met minister Koolmees geagendeerd over het AOW gat in Nederland van veel oudere Rijksgenoten. Het wordt een lastig debat. De situatie is als volgt.
Op 100% AOW heeft iedereen recht die 50 jaar in Nederland heeft gewoond, elk jaar telt voor 2%. Het voelt als onrecht dat de jaren dat Suriname en de Antillen onderdeel waren van het Koninkrijk der Nederlanden, niet meetellen voor AOW in Nederland nu. Dit tekort wordt wel aangevuld via de bijstand, maar dan alleen als iemand daarvoor in aanmerking komt. En gelden beperkende regels zoals voordeurkorting als een kleinzoon bij zijn oma woont. Onze fractie is alert, maar het ziet er voor het debat de 15e niet goed uit.
De Hoge Raad heeft al in 1959 geoordeeld dat de wetgeving destijds betrekking had op het Koninkrijk in Europa. Recent opperde professor Vonk dat het burgerschap van Surinaamse Nederlanders in die periode een rechtsgrond voor toekenning van AOW over deze jaren daar kan zijn.
De minister stelt echter dat voor het Koninkrijk der Nederlanden al in 1954 door Suriname, de Nederlandse Antillen en Nederland gezamenlijk afspraken zijn gemaakt welke rechten en plichten door de drie afzonderlijke landen zelf geregeld gaan worden, dit is vastgelegd in het Statuut. De landen van het koninkrijk werden autonoom op een aantal gebieden, waaronder de staatsinrichting. Onderdeel daarvan was ook de inrichting van de sociale zekerheid. De minister stelt dat uit het wettelijk kader voor Nederland géén verplichting voortvloeit om tegemoet te komen aan het verzoek van Surinaamse Nederlanders om een volledige AOW-uitkering te ontvangen, alsof zij ook over de jaren1958 tot 1975 AOW rechten in Nederland hebben opgebouwd.
De vraag die nu speelt is of het kabinet toch deze Nederlanders een handreiking wil doen. De minister lijkt dat niet van plan met als argument dat het gelijkheidsbeginsel bepaalt dat dan ook anderen met een AOW gat een beroep kunnen doen op een vergelijkbare compensatie. De uitdaging is in het debat toch een weg te vinden die compensatie biedt voor het AOW gat in Nederland ontstaan omdat de jaren 1958 tot 1975 elders wonend in het Koninkrijk juridisch niet meetellen.
